Ai là người phát minh ra bồn cầu? Tìm hiểu về lịch sử của chiếc bồn cầu
Trịnh Thanh NhiênBồn cầu là vật dụng không thể thiếu trong cuộc sống của con người hiện nay. Tuy nhiên, bạn có biết ai là người phát minh ra bồn cầu không? Hãy cùng META ngược dòng thời gian để tìm hiểu về lịch sử của chiếc bồn cầu bạn nhé!
Lịch sử bồn cầu - sự ra đời và quá trình phát triển.
Ai phát minh ra bồn cầu?
Bồn cầu (hay toilet) là thiết bị vệ sinh có thiết kế cho phép người sử dụng giải quyết các nhu cầu cá nhân (đại tiện, tiểu tiện) sạch sẽ, an toàn và thuận lợi.
Rất nhiều người nhầm tưởng người phát minh ra bồn cầu là Thomas Crapper, nhưng ông chỉ là người hoàn thiện hệ thống xả Xi - phông mà chúng ta vẫn dùng đến hiện tại. Theo thực tế lịch sử thì người tạo ra chiếc bồn cầu xả nước đầu tiên là John Harington (vào năm 1592), còn người phát minh ra nhà vệ sinh hiện đại là Alexander Cummings (năm 1775).
Lịch sử bồn cầu - sự ra đời và quá trình phát triển.
Bồn cầu ra đời khi nào?
Từ thời xa xưa, con người đã biết dùng lá cây để che chắn cơ thể và tìm nơi kín đáo để “giải quyết nỗi buồn”. Vì nhận thức còn sơ khai nên tổ tiên của chúng ta chưa tìm được giải pháp hợp lý, mọi thứ đều rất thô sơ và gần gũi với thiên nhiên.
Đến khoảng thế kỷ thứ 3 trước công nguyên, Toilet Mohenjo - Daro đã sáng tạo ra chiếc “bồn cầu” đầu tiên ở Jerusalem. Nó được dựng sát vào tường nhà, được làm bằng đá và có hệ thống máng nghiêng để chất thải chạy thẳng xuống cống.
Nhà vệ sinh tập thể ra đời sau đó tại La Mã có hình dáng như một bức tường xây kín, dưới chân tường là một hệ thống hào sâu khoảng 1 mét, bên trên được xây bằng gạch có khoét lỗ.
Đây là nhà vệ sinh tập thể dùng cho cả nam và nữ, tuy rất bất tiện nhưng đã được xem là sang trọng ở thời điểm đó. Theo tư liệu lịch sử tìm được, khoảng năm 315 sau Công Nguyên, ở Rome có 144 nhà vệ sinh công cộng kiểu này. Người La Mã xem việc đi vệ sinh như một sự kiện xã hội để gặp gỡ giao lưu, trao đổi quan điểm kèm đi vệ sinh, sau khi “giải quyết” thì lau bằng một miếng bọt biển gắn cố định trên tường, rồi rửa tay ở kênh nước chạy qua trước nhà vệ sinh. Có vẻ cũng rất thú vị phải không?
Bồn cầu thời trung cổ có tên Garderobe - thường chỉ tìm thấy trong các gia đình quý tộc thượng lưu. Có cấu tạo là một tấm gỗ được khoét lỗ để ngồi, bên dưới là hào có ống dẫn thải ra ngoài, thường ở vị trí xa phòng ngủ để tránh mùi, gần bếp hoặc lò sưởi để có thể giữ ấm.
Một loại được sử dụng thông dụng nữa là những chiếc bourdaloue (hay bô) - nó có mặt ở khắp nơi, từ Châu Á đến Châu Âu, thường được làm bằng đồng, sứ và trang trí công phu. Sau khi đi vệ sinh, chất thải trong bô được đổ ra cống rãnh gần nhà. Tuy nhiên, vào khoảng thế kỷ 16, dân số thành thị ở Châu Âu tăng nhanh thì các máng, cống rãnh đã bị chặn bởi chất thải, gây bùng phát các dịch bệnh nguy hiểm như tả, thương hàn… Từ đó, bô không còn là vật dụng phổ biến.
Vào năm 1592, Sir John Harrington - một cận thần người Anh dưới thời Elizabeth I đã phát minh ra bồn cầu xả nước đầu tiên - gọi là Ajax. Thiết bị này gồm một bệ hình bầu dục không thấm nước sâu 2 feet (khoảng 60,69cm) dưới chân bệ, nước dội được dẫn về từ một bể chứa nước mưa lớn trên gác mái. Nhưng do làm phật lòng nữ hoàng nên phát minh của ông cũng đi vào quên lãng.
Đến năm 1775, Alexander Cummings đã phát triển đường ống hình chữ S đặt nằm ngang dưới bồn cầu với tác dụng ngăn chặn mùi hôi (hiện nay còn được biết đến với cái tên “ống cổ ngỗng”) - đây là một bước tiến quan trọng đánh dấu sự xuất hiện của nhà vệ sinh xả nước, nó trở thành phát minh mới và được sử dụng rộng rãi, đầu tiên ở London sau đó lan ra các lục địa khác. Ở Mỹ, các dây chuyền sản xuất thiết bị vệ sinh nhanh chóng xuất hiện, cho ra đời những sản phẩm được sử dụng trong các khách sạn và gia đình giàu có.
Những năm 1849 - 1854, Henry Moule - một linh mục người Anh đã phát minh ra nhà vệ sinh khô - một loại bồn cầu không cần xả nước, không kết nối với hệ thống cống hoặc bể tự hoại. Để ngăn chặn bệnh dịch tả, hệ thống này đã được phát triển rộng rãi ở bệnh viện, trại quân sự, nhà riêng… tuy nhiên, nó không được người dùng ủng hộ vì vấn đề vệ sinh.
Năm 1861, Hoàng tử Edward (Vua Edward VII sau này) thuê Thomas Crapper để xây dựng nhà vệ sinh ở một số cung điện hoàng gia. Ông đã cải tiến bồn cầu xả nước trước đó bằng cách sáng tạo ra hệ thống xả Xi - phông (hay phao bóng) giúp điều chỉnh lượng nước trong bình xả, rửa trôi sạch sẽ các loại chất thải chỉ với một lần nhấn.
Sau khi được cấp bằng sáng chế về bồn cầu, Crapper đã cùng các cộng sự của mình là George Jennings, Thomas Twyford, Edward Johns và Henry Doulton bắt đầu sản xuất bồn cầu với mục đích kinh doanh. Sau Chiến tranh Thế giới thứ nhất, bồn cầu Crapper đã trở thành thương hiệu nổi tiếng ở khắp Châu Âu và Mỹ.
Bồn cầu (toilet) hiện đại
Từ khi được ra đời đến nay, bồn cầu luôn được cải tiến nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của con người. Bằng công nghệ hiện đại, khoa học, chống nhiễm khuẩn khi sử dụng, các loại bồn cầu hiện đại hơn lần lượt ra đời như bồn cầu xổm, bồn cầu 1 khối, bồn cầu 2 khối, bồn cầu treo tường, bồn cầu phân ly,... mới đây nhất là bồn cầu cảm ứng hiện đại với các chức năng như phát sáng trong đêm, tự đóng/ mở nắp bồn cầu, tự động làm sạch sau mỗi lần đi vệ sinh, khử mùi - hút ẩm tạo sự thông thoáng… Rất thông minh và tiện dụng phải không?
Tuy không oanh liệt như máy tính hoặc điện thoại di động nhưng bồn cầu - thứ từng bị xem là vớ vẩn ngày nay lại trở nên quan trọng với chúng ta đến thế. Thử tưởng tượng mà xem, nếu không dùng bồn cầu trong một ngày chúng ta sẽ ra sao?
Qua bài viết này, META hy vọng bạn đã có lời giải cho câu hỏi ai là người đã phát minh ra bồn cầu và hiểu hơn về lịch sử hình thành - phát triển của thiết bị quen thuộc này. Đừng quên thường xuyên truy cập META để tham khảo thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé! Hẹn gặp lại bạn trong những bài viết sau nhé!
>> Tham khảo thêm bài viết liên quan:
